ប្រវត្តិនៃបុណ្យកឋិនទាន!

តាមវចនានុក្រមសម្តេចសង្ឃរាជ​ ជួន​ ណាត​ ពាក្យថា​ "កឋិន"​ មានន័យថា​​សំពត់ដែលទាយកប្រគេនដល់ភិក្ខុសង្ឃក្នុងកថិនកាល គឺតាំងពីថ្ងៃ ១ រោចខែអស្សុជដល់ថ្ងៃ ១៥ កើតខែកត្តិក​ ន័យមួយទៀតគឺ​ ក្រណាត់ សំពត់ដែលភិក្ខុសង្ឃសហការគ្នាធ្វើឲ្យបានសម្រេចក្នុងថ្ងៃដែលកំណត់។

ក្នុងសម័យពុទ្ធកាល​ មានភិក្ខុធុតង្គ៣០អង្គដែលគង់អាស្រ័យនៅក្នុងដែនបាឋា​ នាក្រុងសាកេតបានស្រុះស្រួលមូលមតិគ្នាធ្វេីដំណេីរទៅក្រាបថ្វាយបង្គំអង្គព្រះដ៏មានព្រះភាគដែលគង់នៅក្នុងវត្តជេតពន​ជាអារាមរបស់អានាថបិណ្ឌិកសេដ្ឋី។ លុះតែធ្វេីដំណេីរដល់ត្រឹមពាក់កណ្តាលផ្លូវក៏ត្រូវនឹងកាលវេលាចូលវស្សា​ ទេីបភិក្ខុទាំងសាមសិបរូបនោះគង់ចាំព្រះវស្សាទាំងកន្ទក់កន្ទេញ​ក្នុងទីអាវាសនោះទៅ​។ 

ត្រាតែគង់ចាំវស្សាអស់ជាគម្រប់ត្រីមាសហេីយ​ទេីប​បវារណាចេញព្រះវស្សា​គ្រប់អង្គរួចក៏ធ្វេីដំណេីរ​បន្តទាំងលំបាកលំបិនក្រៃលែង​ ព្រោះជាពេលវស្សានរដូវភ្លៀងធ្លាក់ជោគជាំ​ ទទឹកជោគជាំនូវបរិក្ខា​រដែលមានជាប់នឹងព្រះកាយ។ ធ្វេីដំណេីរលុះតែដល់វត្តជេតពនហេីយក៏ចូលទៅក្រាបគារវ:ចំពោះអង្គព្រះដ៏មានព្រះភាគ​ ទេីបព្រះដ៏មាន​ព្រះភាគទ្រង់ត្រាស់សួរទៅភិក្ខុទាំងសាមសិបរូបនោះថា​៖ 

ព្រះដ៏មានព្រះភាគ:​ ម្នាលអ្នកទាំងឡាយ​ តេីអ្នកទាំងឡាយល្មមអត់ធន់​ ស៊ូទ្រាំបានទេ? 

ភិក្ខុ:​ បពិត្រព្រះដ៏មានព្រះភាគ​ ទូលព្រះបង្គំទ្រាំបានចំពោះទុក្ខដែលកេីតក្នុងឧបាទានខន្ធទាំងប្រាំ។

ព្រះដ៏មានព្រះភាគ:​ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ​ តេីអ្នកប្រព្រឹត្តទៅបានទេ? 

ភិក្ខុ:​ បពិត្រព្រះដ៏មានព្រះភាគ​ ព្រះករុណាខ្ញុំទ្រាំបាននូវការប្រព្រឹត្តិនូវធម៌វិន័យ។

ព្រះដ៏មានព្រះភាគ:​ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ​ តេីអ្នកទាំងឡាយសាមគ្គីគ្នាល្អទេ? 

ភិក្ខុ:​ បពិត្រព្រះអង្គ​ ពួកទូលព្រះបង្គំ​ស្រុះស្រួល​ ស្រលាញ់ស្និទ្ធស្នាលគ្នាល្អណាស់​ ។

ព្រះដ៏មានព្រះភាគ:​ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ​ តេីអ្នកទាំងឡាយស្នាក់នៅកន្លែងនោះមានចង្ហាន់ល្មមបានទេ? 

ភិក្ខុ:​ បពិត្រព្រះអង្គ​ ចង្ហាន់បិណ្ឌបាត្រក៏ល្មមនឹងញ៊ាំងអត្ថភាពឱ្យប្រព្រឹត្តទៅបានសមគួរ។

នោះទេីបភិក្ខុទាំងសាមសិបរូបទូលប្រាប់អំពីការធ្វេីដំណេីរមកជួបព្រះដ៏មានព្រះភាគ​ និងត្រូវឈប់ចាំព្រះវស្សាកណ្តាលផ្លូវក៏ដូចជាទូលប្រាប់ពីផលវិបាកក្នុងការធ្វេីដំណេីរ​ ជួបភ្លៀងខ្យល់​ ភក់ជ្រាំ​ ជាហេតុអោយបានជាប្រឡាក់ប្រឡូស​ សេីមអស់នូវបរិក្ខាទាំងឡាយ​ក្នុងវេលាគ្រានេះឯង។

លំដាប់នោះ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​សម្ដែង​នូវ​ធម្មកថា​ប្រារព្ធ​អំពី​សង្សារវដ្ដ​មិន​មាន​ទីបំផុត​ប្រោស​ប្រទាន​ដល់​ភិក្ខុ​ទាំងនោះ​។ លុះ​ចប់​ធម៌​ហើយ ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​នោះ​បាន​សម្រេច​ព្រះអរហត្ត​ផល​គ្រប់ៗ​អង្គ​រួច​ហើយ​ក៏​នាំគ្នា​ក្រាបថ្វាយបង្គំលា​ព្រះសម្ពុទ្ធ​ចៀសចេញទៅ​។

តមកទៀតទើប​ទ្រង់​ត្រាស់​ឱ្យ​ប្រជុំ​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​រួចហើយ ទ្រង់​អនុញ្ញាត​នូវ​កឋិនត្ថារកិច្ច​ដល់​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​ថា “អនុជានាមិ ភិក្ខវេ វស្សំ វុត្ថានំ ភិក្ខុនំ កឋិនំ អត្ថរិតុំ អត្ថតកឋិនទានំ វោ ភិក្ខវេ បញ្ច កប្បិស្សន្តិ“​ ប្រែថា “ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​ តថាគត​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ ដែល​នៅ​ចាំវស្សា​រួចហើយ​ទទួល​ក្រាលគ្រង​កឋិន​បាន​ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​អានិសង្ស​៥​ប្រការ​នឹង​សម្រេច​ដល់​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ ដែល​ជា​អ្នក​បាន​ក្រាលគ្រង និង​បាន​អនុមោទនា​កឋិន​រួចហើយ​នោះ” ឯង៕

អត្ថបទដកស្រង់និងកែសម្រួលដោយ៖  សាមណេរ​ លី

រូបភាព​ ៖​ ថៃ​ សាន​​ &​ ប៊ូ​ ម៉េងយូ